سبقت بر خدا (قرآن)در آیات قرآن به تلاشی برخی بندگان به سبقت بر خداوند اشاره شده است. ۱ - موانع سبقت بر خداتوجّه به شنوايى و آگاهى خداوند، مانع پيشى گرفتن بر او: «... لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ ... إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ؛اى كسانى كه ایمان آورده‌ايد! چيزى را بر خدا وپيامبرش مقدّم نداريد (و از آنها پيشى مگيريد)، و تقوای الهی پيشه كنيد كه خداوند شنوا و داناست.» ۲ - نهی از سبقت بر خدامؤمنان، مورد نهى خدا، از پيشى گرفتن بر او: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ ...؛اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چيزى را بر خدا وپيامبرش مقدّم نداريد و از آنها پيشى مگيريد)، و تقواى الهى پيشه كنيد كه خداوند شنوا و داناست.» ۳ - پندار سبقت بر خداسبقت گرفتن بر خدا، در نظام هستى، از پندارهاى باطل و قضاوتهاى نادرست بدکاران: «أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ أَنْ يَسْبِقُونا ساءَ ما يَحْكُمُونَ؛آيا كسانى كه اعمال بد انجام مى‌دهند گمان كردند بر ما پيشى خواهند گرفت (و چيره خواهند شد)؟! چه بد داوری مى‌كنند!» ۴ - ناتوانان در سبقت بر خداناتوانان در سقت بر خدا عبارتند از: ۴.۱ - کافرانناتوانى کافران، در سبقت بر خدا، در جهان تكوين: «وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لا يُعْجِزُونَ؛كسانى كه كافر شدند گمان نكنند با اين اعمال، پيش برده‌اند، آنها هرگز نمى‌توانند از قلمرو و کیفر ما بيرون روند!» ۴.۲ - بندگانناتوانى بندگان، از سبقت بر خدا، در تقدير امور: ۱. «نَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ • عَلى أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَكُمْ وَ نُنْشِئَكُمْ فِي ما لا تَعْلَمُونَ؛ما در ميان شما مرگ را مقدّر ساختيم؛ و هرگز كسى بر ما پيشى نمى‌گيرد. تا شما را به صورت ديگرى تبديل كرده و در جهانى كه نمى‌دانيد آفرينشى تازه بخشيم! » ۲. «فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُونَ عَلى أَنْ نُبَدِّلَ خَيْراً مِنْهُمْ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ؛سوگند به پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌ها كه ما قادريم، كه جاى آنان را به كسانى بدهيم كه از آنها بهترند؛ و ما هرگز مغلوب نخواهيم شد.» ۴.۳ - قارونناتوانى قارون، از پيشى گرفتن بر خدا: «وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ما كانُوا سابِقِينَ؛و قارون و فرعون و هامان (را نيز هلاك كرديم)؛ موسی با دلايل روشن به سراغشان آمد، امّا آنان در زمین تكبر ورزيدند، ولى نتوانستند بر خدا پيشى گيرند.» ۴.۴ - فرعونعجز فرعون، از پيشى گرفتن بر خداوند: «وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ما كانُوا سابِقِينَ؛و قارون و فرعون و هامان (را نيز هلاك كرديم)؛ موسى با دلايل روشن به سراغشان آمد، امّا آنان در زمين تکبر ورزيدند، ولى نتوانستند بر خدا پيشى گيرند.» ۴.۵ - هامانناتوانى هامان، از سبقت بر خداوند: «وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ما كانُوا سابِقِينَ؛و قارون و فرعون و هامان (را نيز هلاك كرديم)؛ موسى با دلايل روشن به سراغشان آمد، امّا آنان در زمين تكبر ورزيدند، ولى نتوانستند بر خدا پيشى گيرند.» ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۵، ص۵۳۲، برگرفته از مقاله «سبقت بر خدا». |